THIÊN MA (Gastrodia elata)
Cây thiên ma là thảo dược có xuất xứ từ Trung Quốc. Dược liệu này có vị ngọt, tính ôn, tác dụng ôn hòa gan, chống co thắt, kiềm dương và trừ phong nội sinh nên được sử dụng để trị đau thần kinh, suy nhược, chóng mặt, đau nhức xương khớp.
* Tên khoa học: THIÊN MA (Gastrodia elata)
* Bộ phận dùng làm dược liệu: Rễ củ
* Thành phần hóa học
Thiên ma có chứa vitamin A, vannillyl, vanillin, gastrodin, alkaloid, gastrodioside, cồn,…
* Tác dụng dược lý
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
+ Tác dụng an thần, chống co giật.
+ Cây thiên ma có tác dụng giảm đau (tác dụng của cây mọc hoang mạnh hơn cây nuôi trồng).
+ Thuốc chích nhân tạo có tác dụng giảm đau và kháng viêm.
+ Polysaccharide của dược liệu có hoạt tính miễn dịch.
+ Dược liệu thiên ma có tác dụng giảm lực cản của mạch máu, tăng cường lưu lượng máu ở tim và não, nâng cao sức chịu đựng thiếu oxy, hạ huyết áp, giãn mạch ngoại vi,…
Theo y học cổ truyền:
+ Công dụng ôn hòa gan, chống co thắt, kiềm dương và trừ phong nội sinh.
* Ứng dụng lâm sàng
- Thiên ma được dùng để điều trị các chứng do tổn thương thần kinh gây ra như hoa mắt, chóng mặt, đau nửa đầu,…
- Trị đau đầu do mạch máu và suy nhược thần kinh: Dùng chiết xuất thiên ma.
- Chữa đau thần kinh: Dùng dịch chích thiên ma tiêm bắp.
- Bài thuốc trị đau đầu, chóng mặt, hoa mắt: Dùng xuyên khung 5g, thiên ma 15g đem chế thành hoàn. Mỗi lần dùng 3 – 6g, sử dụng ngày 3 lần.
- Bài thuốc trị chân tay tê dại và đau khớp: Dùng toàn yết 3g, ngưu tất 10g, nhũ hương 5g và thiên ma 10g, đem tán bột mịn sau đó trộn với hồ làm hoàn. Hoặc dùng bài “Thiên ma hoàn”: Tỳ giải, đương quy, đỗ trọng, sinh địa, phụ tử, ngưu tất và thiên ma, mỗi loại 10g đem tán bột mịn với huyền sâm 12g. Sau đó trộn với mật làm thành hoàn. Mỗi lần dùng 6g, ngày sử dụng 3 lần.
- Bài thuốc trị nhức đầu do phong đàm: Dùng bán hạ, phục linh, thiên ma, bạch truật mỗi thứ 12g, cam thảo 4g với quất hồng 8g đem sắc uống.
